مانومترها (Manometer)
مانومتر وسیله ای برای اندازه گیری فشار است. نمونه معمولی مانومتر، شامل یک لوله ی U شکل از جنس شیشه است که با مقداری مایع پر شده است که معمولاً مایع مربوطه، جیوه میباشد. البته نمونههای دیجیتالی آن نیز در حال حاضر موجود میباشند. در صورتی که در مانومتر از جیوه استفاده شده باشد آن را مانومتر یا فشار سنج جیوه ای و اگر از آب استفاده شده باشد آن را فشار سنج آبی مینامند.
بارومتر (Barometer)
بارومتر با مایع جیوه یک وسیله اندازه گیری فشار اتمسفر است و به عنوان یک استاندارد برای کالیبراسیون سایر ابزار آلات بکار میرود. این فشار سنج با یک لوله ته بسته با خلاء کامل یک فشار مطلق واقعی را اندازه گیری میکند. عملکرد این نوع فشار سنج مشابه مانومترها میباشد.
بوردن تیوب (Bourdon Tubes)
بوردن تیوب یک المان تغییر شکل دهنده الاستیک میباشد، المان الاستیک این فشار سنج در سه نوع تیوب، C شکل، فنری و حلزونی ساخته میشوند که امکان اندازه گیری فشار را به صورت محلی و همچنین از راه دور میسر میسازند. فشارسنجهای بوردن دارای مزیتهای زیادی میباشد که این مزایا کاربرد آنها را در صنایع گسترده کرده است.
برخی از مزایای بوردن تیوبها عبارتند از:
- قیمت ارزان
- ساختمان ساده
- عمر بالا
- رنجهای فشار بالا
- دقت خوب (به جز در فشارهای پایین)
- ایمنی بالا در فشارهای بالا
- امکان ارتباط آسان با ترانسدیوسرها و ارسال فشار توسط سیگنالهای استاندارد ابزاردقیق
بوردن تیوبها علی رغم داشتن مزایای زیاد عیوبی نیز دارند که عبارتند از:
- دقت اندازه گیری کم در فشارهای پایین تر از 50 PSI
- حساسیت آنها به ضربه و لرزش
- هیسترزیس زیاد
فشارسنج دیافراگمی (Diaphragm)
فشارسنج دیافراگمی معمولا برای اندازه گیری تغییرات خیلی کوچک در فشار پروسههای صنعتی بکار میرود. این فشار سنج از یک محفظه کاملا بسته تشکیل شده است. در وسط محفظه پرده ای که دیافراگم نامیده میشود از لاستیک یا ماده ی ارتجاعی دیگری قرار دارد که در صورت وجود اختلاف فشار در دو طرف آن به طرفی که فشار کمتری دارد متمایل میشود. معمولا در وسط دیافراگم یک عقربه متصل میشود که حرکت دیافراگم را روی یک صفحه مدرج نمایش میدهد و یا توسط یک ترانسمیتر به صورت سیگنالهای استاندارد ابزار دقیق ارسال میگردد.
فشارسنج آنالوگ (Pressure Gauge)
فشارسنج آنالوگ از قدیمی ترین ابزار دقیق رایج در صنایع جهت نشان دادن مقدار فشار میباشد که هنوز به لحاظ محبوبیت و قیمت مناسبی که دارد از پر مصرف ترین تجهیزات جهت نمایش فشار میباشد. این تجهیزات که از مکانیزم مکانیکی بوردون تیوب یا دیافراگی و در بعضی موارد بیلوز المنت استفاده میکند با تغییر حالتی که المنت اندازه گیر در اثر فشار پیدا میکند و انتقال این تغییر حالت به یک عقربه که بر حسب فشار بر روی یک صفحه کالیبره و مدرج شده است به سادگی مقادیر فشار در گستره ای وسیع حتی تا 1000 بار را اندازه گیری میکنند.
هنگام انتخاب و خرید فشارسنجهای آنالوگ باید به موارد زیر توجه نمود:
- رنج مورد نظر فشار سنج
- قطر صفحه نمایش فشار سنج
- نوع، محل و سایز کانکشن فشارسنج
- دقت فشار سنج
- جنس فشار سنج (معمولا استیل یا برنجی است)
- افقی یا عمودی بودن در نصب فشار سنج
فشارسنج دیجیتال (Digital Pressure Meter or Indicator)
فشارسنجهای دیجیتال نسبتا شبیه به فشار سنجهای آنالوگ به نظر میرسند با این تفاوت که به شما امکان اندازه گیری فشار را با قابلیت و دقت بالاتر میدهند. اپراتور به راحتی با فشار کلیدهای تعبیه شده روی دستگاه میتواند رِنجهای فشار را تغییر دهد یا دستگاه را کالیبره نماید. در مدلهای پیشرفته تر امکان ذخیره اطلاعات و همچنین قابلیت کالیبراسیون در نظر گرفته شده است.
در مواردی که دقت بالا مورد نیاز باشد فشار سنجهای دیجیتال جایگزین مناسبی برای گیجهای فشار آنالوگ میباشند . از معایب آنها میتوان به این نکته اشاره کرد که برای اپراتور گیجهای آنالوگ ملموس تر بوده و برای مقایسه بصری بین مقادیر راحت تر است. در بعضی مدلهای فشارسنجهای دیجیتال علاوه بر نمایش مقدار فشار، شما میتوانید به عنوان پرشر سوئیچ و یا حتی پرشر ترانسمیتر نیز از دستگاه استفاده نمائید.
درهنگام خرید فشار سنج دیجیتال نکات زیر را در نظر بگیرید:
- رِنج سنجش فشار دستگاه
- دقت اندازه گیری دستگاه
- سایز و نحوه کانکشن (اتصال)
- امکان ثبت مقادیر
- امکان تبدیل واحدها
پرشر سوئیچ (Pressure Switch)
پرشر سوئچ یا کنترلر فشار جهت تنظیم فشار مخازن یا جلوگیری از افزایش فشار در محیطهای تحت فشار در صنعت کاربرد فراوان دارد. معمولا پرشر سوئیچها به صورت مکانیکی و نظیر فشار سنجها با مکانیزمهای بوردون یا دیافراگم و بیلوز در نقطه ست پوینت یا تنظیم یک رله را فعال نموده و با فرمان کنتاکت خود در خروجی به عنوان یک کنترلر On و Off عمل میکند.در نمونههای دیجیتال و الکترونیکی به جای بوردن یا دیافراگم از استرین گیج استفاده و در خروجی معمولا از ترانزیستور به صورت PNP و یا NPN استفاده میگردد. پرشرسوئیچها در نمونههای پیشرفته تر خروجی 4 تا 20 میلی آمپر و نشاندهنده نیز دارند.
در انتخاب یک پرشر سوئیچ باید موارد زیر را در نظر داشت:
- رنج کاری و نقطه تنظیم
- حداکثر فشار قابل تحمل کنترلر فشار
- قابلیت استفاده در محیطهای انفجاری و IP پرشر سوئیچ
- نحوه اتصال و کانکشن کنترلر فشار
- دقت و تکرارپذیری کنترلر فشار
ترانسمیتر فشار (Pressure Transmitter)
ترانسمیتر فشار یکی از پرکاربرد ترین تجهیزات و اداوات ابزار دقیق در کنترل و مانیتورینگ پروسههای مختلف صنعتی است. ترانسمیترهای فشار علاوه بر این که در کنترل فشار و نمایش مقادیر کاربرد دارند میتوانند به عنوان ترانسمیتر مقدار سطح مایعات و همچنین در مدلهای دیفرانسیالی که همان ترانسمیتر اختلاف فشار نام دارد در مانیتورینگ فلو و فلومتری نیز مورد استفاده قرار گیرند. ترانسمیترهای فشار در مدلهای قلمی ارزان قیمت و همچنین نمونههای اسمارت با پروتکل هارت ارائه میگردند.
در انتخاب ترانسمیتر فشار بایستی به موارد زیر توجه نمود:
- مثبت یا منفی بودن فشار
- دقت تجهیز
- نسبی یا مطلق بودن فشار
- رنج یا محدوده اندازه گیری
- نوع خروجی مورد نیاز
- نوع خورندگی ماده
ترانسمیتر اختلاف فشار (DP Transmitter)
ترانسمیترهای اختلاف فشار یکی از کلیدی ترین تجهیزات ابزار دقیق محسوب میشوند. این تجهیز در اندازه گیری پارامترهای دیگری نظیر ارتفاع مخازن و فلو نیز کاربرد فراوان دارند.
در انتخاب ترانسمیتر اختلاف فشار بایستی به موارد زیر توجه کرد:
- دقت ترانسمیتر
- رنج و گستره اندازه گیری فشار
- فشار تحمل تجهیز
- جنس کپسول که معمولا استیل میباشد
- هوشمند یا اسمارت بودن تجهیز که معمولا پروتکل هارت است
- امکان کالیبره کردن آن
رگولاتورها و بالانسرهای گاز
مکانیزم تنظیم فشار در رگولاتور بر اساس قوانین فیزیک بوده و به صورت مکانیکی بوسیله تجهیزاتی مانند شیر و فنر انجام میپذیرد. این کاهش فشار بدین صورت است که با چرخاندن دستگیره رگولاتور، فنر درون رگولاتور فشرده شده و فشار فنر باعث میشود تا گاز از قسمت ورودی، وارد رگولاتور شده، سپس بوسیله دیافراگم، فشار گاز کاهش پیدا میکند.
جهت انتخاب رگولاتور گاز علاوه بر در نظر گرفتن فشار خط اصلی گاز ورودی و فشار گاز مورد نیاز خروجی باید به مواردی مانند سایز قطر لوله، نوع اتصال دنده ای یا فلنجی، دبی گاز عبوری مورد نیاز و حتی برند رگولاتور مورد نظر را تعیین نمائید. بالانسرهای گاز جهت تنظیم اختلاف فشارهای کمتر از 2 psi و یکنواخت نمودن گاز ورودی به مشعل استفاده میشوند. سایز اتصال و فشار ورودی و خروجی و دبی گاز جهت انتخاب صحیح بالانسرهای گاز مورد نیاز است، بالانسرها با تنطیم دقیق فشار گاز عبوری به مشعل کمک شایانی به بهره وری و استفاده صحیح از مشعل مینمایند.