یک خط مشخص و معینی بین انواع پمپ برای مصارف مختلف وجود نداشته و انتخاب نوع پمپ بیشتر بستگی به کمیت و کیفیت سیال مورد انتقال وتصمیم گیری طراح دارد. بدین منظور اندکی به تشریح خصوصیات لازم یک پمپ برای استفاده مناسب در صنایع مختلف می‌پردازیم.
الف- کاربرد عمومی
- پمپ عمومی برای انتقال آب صاف وخنک، نفت وسایر مایعات بی اثر مناسب می‌باشند. این پمپ عموماً با پروانه بسته و در اندازه های مختلف عرضه می‌شوند. پمپ عمومی معمولاً با موتور الکتریکی کوپله شده و گاهی بدون آن به فروش می‌رسند. برحسب میزان ارتفاع بالابری این پمپها به سه دسته تقسیم می‌شوند :
- پمپ سانتریفوژ با ارتفاع بالابری کم، پمپی هستند که تا ارتفاع 15 متر کار می‌کنند. این پمپ عموماً از نوع حلزونی یک طبقه و با محور افقی بوده وبسته به میزان آبدهی ممکن است سیال از یک طرف یا هر دو طرف وارد پروانه گردد.
- پمپ سانتریفوژ ارتفاع بالابری متوسط، پمپ هایی هستند که تا ارتفاع 40 مترکار می‌کنند. این پمپ عموماً دارای پره‌های راهنما ( افشان ) بوده و بسته به میزان آبدهی ممکن است آب از یک طرف یا هر دو طرف وارد پروانه گردد.
- پمپ سانتریفوژ با ارتفاع بالابری زیاد ( فشار قوی )، برای بالابری سیال در بیش از 40 متر بکار می‌روند. پمپ فشار قوی عموماً چند طبقه هستند زیرا یک پروانه تکی بسهولت نمی‌تواند چنین فشار قوی را تولید نماید. این پمپ، ممکن است افقی یا عمودی باشند. ارتفاع بالابری به ازای هرطبقه پمپ در پمپ سانتریفوژ افقی معمولاً 30 تا 50 متر افزایش می‌یابد. بنا بر این این تعداد طبقاط بستگی به فشار مورد نیاز دارد.
ب- آب رسانی
چاه‌های عمیق ونیمه عمیق
- پمپ چاه عمیق: این پمپها عموماً از نوع توربینی قائم و چند طبقه می‌باشند.موتور محرک این پمپ ممکن است الکتروموتور، موتور دیزلی، بنزینی ویا توربین بخار باشد. شافت انتقال بین موتور و پمپ معولاً یکی از دو نوع زیر است نوع اول بدونغلاف بوده و شافت مستقیماً با آب در تماس است و بوسیله آن خنک میشود. در نوع دوم شافت در داخل لوله پر از روغنی به نام غلاف جای می‌گیرد و بدین ترتیب خنک کاری آن با روغن انجام میشود. در واسطه انتقال شافت و غلافی همیشه اندکی روغن وارد آب چاه می‌گردد، بدین دلیل در پروژه‌های تهیه آب آشامیدنی شافت بدون غلاف استفاده می‌گردد. تعداد طبقات پمپ بستگی به ارتفاع بالابری مورد نیازدارد و معمولاً برای هر طبقه 10 متر در نظر گرفته میشود. بنا بر این هر چه عمق چاه افزایش یابد تعداد طبقات را می‌توان بیشتر گرفت. بطور مثال تا کنون حتی پمپی با 317 طبقه و ارتفاع بالا بری 2700 متر نیز ساخته شده است، ولی پمپ سانتریفوژ بیش از 14 طبقه عملاً مورد استفاده کم تری دارند. پروانه این پمپ معمولاً از نوع بسته یا نیمه باز می‌باشد.
- پمپ شناور: در این طرح پمپ چند طبقه توربینی قائم مستقیماً روی یک موتور الکتریکی بقطر کم سوار شده و همراه پمپ در زیر آب قرار می‌گیرند. وزن موتور و پمپ از طریق لوله رانش یا لوله کالمن به فونداسیون دهنه چاه منتقل میشود و گاهی به منظور اطمینان بیشتر به وسیله سیم بکسل مهار می‌گردد. بموازات لوله کالمن یک لوله روغن روانکاری و یک کابل انتقال برق تا موتور امتداد می‌یابد. موتورهای مورد استفاده در این پمپ معمولاً طوری طراحی می‌شوند که به اندازه عمر پمپ بتوانند بدون مراقبت کار کنند زیرا در صورت خراب شدن باید از چاه بیرون کشیده شوند و این کار هزینه و مشکلات زیادی در بر دارد. یکی از معایب پمپ شناور نیز همین امر است.
آب‌های روزمینی
- پمپ توربینی قائم با انتقال مستقیم: این پمپها را می‌توان برای کشیدن آب از دریاچه، رودخانه، استخر، چاه، مخازن و غیره که دبی کم یا متوسط با فشار زیاد احتیاج است به کار برد.برای دبی متوسط و زیاد با فشار متوسط پمپ قائم از نوع جریان مختلط استفاده میشود . دبی آنها 6000-30 لیتر در ثانیه با ارتفاع بالابری 30-6 متر می‌باشد .
- پمپ ملخی: با دبی تا 12000 لیتر در ثانیه و ارتفاع 3/0 تا 15 متر بوده و برای آبیاری نیز مناسب می‌باشند .
- پمپ عمومی: در انتقال آب‌های روزمینی از پمپ عمومی میز استفاده میشود. پمپ مورد استفاده اغلب از نوع حلزونی یک طبقه می‌باشند.
ج- آبیاری
این پمپ معمولاً با دبی زیاد و ارتفاع نسبتاً کم یا متوسط می‌باشند بنابراین دارای پره‌هایی از نوع مختلط یا محوری هستند. در مواردی که آب باید از چاه عمیق یا نیمه عمیق تأمین شود از موتور پمپ‌های توربینی یا شناور استفاده میشود. استفاده از پمپ یک طبقه و چند طبقه ملخی برای ارتفاع کم و متوسط با دبی زیاد بسیار متداول است.
د- دفع فاضلاب
- پمپ فاضلاب: پمپ سانتریفوژ امروزه کاربرد زیادی در دفع فاضلاب دارند زیرا می‌توانند بدون اشکال مواد جامد موجود در آنها را منتقل نمایند. دارای راندمان زیادی هستند و بسهولت روی چاه‌ها و غیره قابل نصب می‌باشند.
- پمپ بزرگ: در جاییکه مقدار فاضلاب مورد انتقال زیاد باشد، استفاده از پمپ افقی یا قائم از نوع جریان محوری یا جریان مختلط معمول است. این پمپ ارتفاع کم و متوسط و دبی زیادی می‌توانند تولید نمایند. در فاضلاب‌هایی که مواد جامد معلق زیاد است از پمپ حلزونی با جریان مختلط می‌توان استفاده نمود. پمپ فاضلاب اغلب دارای پروانه‌های بسته با سه پره می‌باشند.
- پمپ بلا انسداد: فاضلاب خام ممکن است دارای مواد جامدی از قبیل تکه پارچه، نایلون، کاغذ، مو و غیره بوده و ضمن عبور از پمپ در پره‌های آن گیر کرده و باعث انسداد آن شوند. بدین منظور پمپ بلا انسداد با پروانه‌هایی مرکب از دو یا سه پره و بطور کلی فاقد پره ساخته می‌شوند. پروانه ممکن است از نوع باز یا بسته باشد ولی نوع بسته آن بیشتر متداول است. معمولاً فاصله بین پره‌های پروانه برای عبور دادن انواع مواد جامد با اندازه کافی باز در نظر گرفته میشود. در برخی از این پمپ لوله مکش در حدود 25 درصد بزرگتر از لوله رانش و در برخی دیگر مساوی آن در نظر گرفته میشود. کوچکترین اندازه این پمپ معمولاً 3 اینچ است. این پمپها را به انواع افقی و قائم می‌توان یافت. نوع قائم آن جای کمتری می‌گیرد و لوله کشی آن ساده تر از نوع افقی است. فاضلاب‌های صنعتی ممکن است دارای مواد خورنده فلزات باشند. بنابراین در انتخاب پمپ مورد نظر به این موضوع نیز باید توجه داشت.
- پمپ قابل حمل: این پمپ از نوع شناور بوده و معمولاً مجهز به لوله‌های خرطومی می‌باشند. پمپ دارای دسته ای است که بوسیله آن بسهولت می‌تواند جابجا شود. به منظور جلوگیری از ورود مواد اضافی معمولاً در ابتدای لوله مکش یک سبد صافی پیش بینی میشود.